Jeśli posiadasz konto na portalu - zaloguj się, jeśli go nie posiadasz zarejestruj się.
Jemiołuszka (Bombycilla garrulus)
Systematyka
Rząd: wróblowe (Passeriformes)
Rodzina: jemiołuszkowate (Bombycillidae)
Gatunek: Jemiołuszka (Bombycilla garrulus)
Charakterystyka/ morfologia
Wielkości szpaka. Ma krępą sylwetkę, zaostrzone skrzydła, bujne gęste upierzenie i krótki ogon. Obie płci ubarwione jednakowo - płeć można rozróżnić tylko z bliska patrząc na bardziej rozległą i intensywniej czarną plamę na podbródku samca. Na głowie wyraźny, długi, zaostrzony i powiewny czub sięgający za potylicę, który jest składany i rozkładany w razie zaniepokojenia. Upierzenie brązowo szare, miękkie i gęste. Okolice oka, podgardle i lotki pierwszego rzędu czarne, część lotek ma jasnożółte końcówki, tęczówki ciemnobrązowe. Na skrzydłach pióra mają białe paski. Intensywnie różowe zakończenie lotek drugorzędowych, ogon czarny z żółtym obramowaniem na końcu, na skrzydłach dwie duże białe pręgi. Pokrywy podogonowe są rdzawe. Dziób i nogi czarne. Młode ptaki przed zmianą upierzenia na zimowe łatwo zidentyfikować po brązie dominującym na grzbiecie i bieli z podłużnymi kreskami na spodzie. Na zimowiskach mają już jednak normalną szatę zimową. Niektóre ptaki na końcach lotek drugorzędowych mają intensywnie czerwone zrogowaciałe, woskowate, owalne płytki, podobne do kawałków plastikowego plastiku. U dorosłego samca na lotkach skrzydeł "lakierowanych" płytek rogowych jest więcej, są większe i mają intensywniejszy kolor czerwieni, samice mają je mniejsze, jasnoczerwone, u młodych są małe i jasnoróżowe, a młode samice mogą ich nie mieć. To jedyny europejski ptak mający na piórach skrzydeł takie ozdoby. Jemiołuszki można często zobaczyć u nas zimą w mniejszych lub większych stadach (20-30 osobników, wyjątkowo ok. 90 lub kilkaset) w miastach, na wsi i w lasach, bardzo rzadko spotyka się je pojedynczo. Nie są jest płochliwe (w swej północnej ojczyźnie rzadko ma okazję do kontaktów z człowiekiem) i siadają wysoko na drzewach nie kryjąc się. Charakterystyczny cichy śpiew usłyszeć możemy zwykle w słoneczne dni. Jest świergotliwy, wibrujący. Podczas przelotów usłyszymy charakterystyczne "dzwonienie". Długość ciała 18–21 cm, rozpiętość skrzydeł 35 cm, waga 52-56 g
Biotop/ preferencje pokarmowe
To ptak lęgowy lasów iglastych i mieszanych typu północnego tajgi oraz tundry. Latem tajga, zimą okolice siedzib ludzkich. Preferuje parki. Poza okresem lęgowym stadne. W Polsce zimą i w czasie przelotów najczęściej widywana w lasach liściastych i mieszanych z bogatym podrostem i podszytem z owocującymi drzewami i krzewami, ogrodach, krajobrazach rolniczych, na przedmieściach oraz w różnego rodzaju zadrzewieniach, gdzie może znaleźć odpowiednie owoce. Latem w okresie godowym poluje na owady, głównie komary i inne spokrewnione z nimi muchówki , które zwłaszcza pod koniec lata występujące licznie w tajdze i tundrze, chwytane w locie. Zimą i jesienią, w trakcie wędrówek, je w dużych ilościach jagody, głównie głogu, tarniny, jemioły, dzikiej róży, ligustru, śnieguliczki, jałowca, cisu i jarzębiny oraz inne mięsiste owoce krzewów i krzewinek. Czasem też nagryza pączki, rozwijające się liście i kwiaty, a wyjątkowo opadłe owoce. Jemiołuszki żerują gromadnie na drzewach i krzewach. Codziennie ptaki te pobierają dwa razy więcej pokarmu niż same ważą (ponad 110 g). Nie dziwi więc ich żarłoczność i ociężałość po posiłku. Trawienie pokarmu u jemiołuszki trwa szybko, 7-10 minut. Nie strawione resztki po posiłku zostają wydalone zaraz potem na zewnątrz, gdyż szybko przesuwają się przez żołądek i jelita. W tak krótkim czasie soki trawienne są w stanie rozłożyć miąższ i skórkę, ale same nasiona są zwykle nienaruszone. Ptak ma zatem duże znaczenie w rozsiewaniu i rozprzestrzenianiu nasion roślin, krzewów i drzew, które znajdują się w jego diecie. Przemieszczając się wydala je z odchodami. W przypadku jemioły, od której wzięła się jego nazwa, wydalone po trawieniu nasiona przyklejają się do pni i gałęzi drzew. Kiełkując przyczepiają się ściśle do kory drzewa chwytnikami, co jest zalążkiem nowego "krzaczka" jemioły.
Rozwój osobniczy
Gniazdo w kształcie czarki buduje w konarach drzew iglastych i w lasach brzozowych przy pniu lub bocznej gałęzi i w krzewach z małych gałązek, źdźbeł trawy i porostów w podstawie na wysokości 4 do 5 metrów. Wyścielenie stanowi trawa, puch roślinny, włosy, mech, pióra i porosty. Gniazdo jest tak dobrze zamaskowane, że sposób wychowywania młodych był przez długi czas słabo poznany. Gniazdowanie może mieć charakter kolonijny. Pary są monogamiczne. Wyprowadzają jeden lęg w roku (przez krótkie podbiegunowe lato). Okres lęgowy przypada na maj i czerwiec. Samica składa 4 do 5 niebieskawych jaj które są pokryte rzadko rozsianymi, brązowymi i czarnymi plamami. Jaja wysiadywane są przez okres 14 dni przez samicę. Partner wtedy ją karmi. Pisklęta szybko się rozwijają i po 2 tygodniach wylatują z gniazda i są już w pełni lotne. Rodzice karmią je głównie komarami . Samiec podaje matce pokarm krążąc wokół niej, podskakując z nastroszonym czubem i zwieszonymi skrzydłami. W Polsce jemiołuszki nie lęgną się.
Status gatunku
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.
Przygotowała: Wanda Kula
pasjonatów i miłośników o różnorodnym doświadczeniu i osiągnięciach.
